Thị trường chứng khoán là một hệ thống phức tạp, nơi các nhà đầu tư lớn nhỏ đưa ra quyết định không đồng nhất về nhiều loại hình đầu tư. Mỗi cá nhân tham gia thị trường có phong cách đầu tư và mục tiêu lợi nhuận khác nhau. Việc hiểu các yếu tố gây biến động thị trường sẽ giúp nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận và quản lý rủi ro cho từng khoản đầu tư.
Cung và cầu
Trong nền kinh tế thị trường, bất kỳ biến động giá nào cũng có thể được giải thích bởi sự chênh lệch tạm thời giữa cung và cầu. Đây là lý do các nhà kinh tế nói rằng thị trường có xu hướng đạt đến điểm cân bằng, nơi cung bằng cầu. Điều này cũng đúng với thị trường chứng khoán. Cung là số lượng cổ phiếu mà mọi người muốn bán, trong khi cầu là số lượng cổ phiếu mà mọi người muốn mua.
Nếu số lượng người mua vượt quá số người bán (cầu lớn hơn cung), giá cổ phiếu sẽ tăng để thu hút người bán. Ngược lại, nếu có nhiều người bán hơn người mua, giá sẽ giảm cho đến khi đủ thấp để hấp dẫn người mua.
Về mặt cá nhân, giá trị của các công cụ tài chính như cổ phiếu và trái phiếu phụ thuộc vào hiệu quả hoạt động của tổ chức phát hành (doanh nghiệp hoặc chính phủ) và kỳ vọng về giá trị tương lai của tổ chức đó (đối với cổ phiếu) hoặc khả năng thanh toán nợ (đối với trái phiếu).
Điều gì tạo ra nhiều người mua hoặc bán hơn?
Niềm tin vào sự ổn định của các khoản đầu tư trong tương lai đóng vai trò quan trọng trong việc điều hướng thị trường. Nhà đầu tư có xu hướng mua cổ phiếu nếu họ tin rằng giá trị cổ phiếu sẽ tăng trong tương lai. Ngược lại, nếu có lý do để tin rằng cổ phiếu sẽ giảm giá trị, nhiều nhà đầu tư sẽ muốn bán hơn là mua.
Các sự kiện ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư bao gồm:
- Công bố thay đổi các chỉ số kinh tế
- Chiến tranh hoặc xung đột khác
- Lo ngại về lạm phát hoặc giảm phát
- Chính sách tài khóa và tiền tệ của chính phủ
- Thay đổi công nghệ
- Thiên tai và hiện tượng thời tiết cực đoan
- Hiệu suất hoạt động của doanh nghiệp trên thị trường
- Các quy định mới hoặc bãi bỏ quy định
- Những thay đổi về mức độ tin cậy đối với một ngành, như lĩnh vực tài chính
- Những thay đổi về mức độ tin cậy đối với hệ thống pháp luật
Lãi suất cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định giá cổ phiếu hoặc trái phiếu. Thứ nhất, lãi suất ảnh hưởng đến khả năng vay vốn của nhà đầu tư, ngân hàng, doanh nghiệp và chính phủ, từ đó tác động đến lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế. Thứ hai, lãi suất tăng khiến một số khoản đầu tư “an toàn hơn” (đặc biệt là gửi tiết kiệm) trở thành lựa chọn hấp dẫn hơn so với cổ phiếu.
